Wat is mindfulness
Definitie
In de Nederlandse literatuur wordt Mindfulness vaak vertaald als opmerkzaamheid en aandachtgerichtheid.
De veelheid aan termen en vertalingen toont aan dat geen enkele term het volledige concept van 'Mindfulness' dekt.
Experts hebben om deze reden een definitie van Mindfulness geformuleerd met daarin twee componenten:
het sturen van de aandacht en een open, uitnodigende houding tegenover innerlijke en uiterlijke ervaringen.
Kabat-Zinn definieert mindfulness als 'het bewust reguleren van de aandacht van moment tot moment, in het moment'.
Een andere definitie die hij geeft is: "Mindfulness is een manier om aandacht te geven, bewust, in dit moment, zonder oordeel".
Mindfulness kan ook worden beschreven als de open aandacht met betrekking tot het lichaam, gevoelens, gedachten, zintuiglijke gewaarwordingen en emotionele gesteldheid in het hier-en-nu.
Mindfulness gaat over 'wakker worden' en contact maken met de volle rijkdom van het huidige moment.
Mindfulness is zowel de methode als het effect van die methode, om met deze kwaliteit van aandacht in het leven te staan.
Het continue mindful zijn is, zeker zonder training van de geest, een zeldzaamheid.
Aandacht geven
Mindfulness gaat samen met een houding die gekenmerkt wordt door kwaliteiten als openheid, acceptatie, niet-oordelen en compassie.
Men geeft aandacht zonder analyse, zonder de realiteit te kleuren door emotionele reacties en mentale constructies en automatische gedragspatronen.
Bij het sturen van de aandacht ben je van moment tot moment actief opmerkzaam op wat zich via de zintuigen en in de vorm van gedachten aandient.
De aandacht kan hierbij breed zijn en alles omvatten, of gericht zijn op een specifiek aspect als de ademhaling of lichamelijke sensaties.
In een open en uitnodigende houding tegenover gedachten, gevoelens en lichamelijke reacties ontstaat acceptatie;
we laten naast het aangename ook het onaangename toe, zonder beperkingen en zonder pogingen iets weg te werken of vast te houden.
Het betekent met onverdeelde aandacht aanwezig-zijn bij dat wat zich dit moment in het veld van gewaarzijn aandient zonder het anders te willen dan het nu is en zonder ergens anders te willen zijn dan waar je nu bent.
Mindfulness is die kwaliteit in ons die weet, herkent en ziet wat op dit moment aan gedachten, lichamelijke gewaarwordingen en gevoelens in ons aanwezig is.
Aspecten van het beoefenen van mindfulness zijn:
- Niet oordelen
- Geduld
- Acceptatie
- Niet streven naar resultaat
- Mild zijn
- Loslaten
- Humor
Vaardigheden
Mindfulness is niet zweverig; het is heel praktisch en leert je dicht(erbij) de realiteit van je leven te staan. Mindfulness vormt de basis van boeddhistische meditatie-oefeningen.
Hiermee kunnen we het vermogen ontwikkelen op een directe en ongekleurde manier ervaringen in onszelf te observeren.
Hierdoor kan een helder en bevrijdend inzicht ontstaan dat ons leert hoe we als mens in elkaar zitten en hoe we op een vaardige(r) manier om kunnen gaan met de wisselvalligheden van het leven.
Het draait om het verfijnen van ons vermogen aandacht te geven, ons duurzaam en indringend van dingen bewust te zijn en geleidelijk een inzicht te verwerven dat boven het denken uitstijgt, maar wel via het denken geformuleerd kan worden.
Mindfulness heeft de kwaliteit van helder en objectief waarnemen wat er nu is aan gedachten, lichamelijke gewaarwordingen en gevoelens of emoties, zonder deze te veroordelen, hierover te fantaseren of te piekeren.
Mindfulness gaat over aanwezig zijn bij wat je dit moment bewust bent, zonder iets anders te willen ervaren dan wat je nu ervaart.
Als je meer in het moment bent, gaan gedachten, lichamelijke gewaarwordingen en gevoelens of emoties minder met je op de loop. Je kunt ze beter waarnemen zoals ze komen en gaan en er op een nieuwe, meer ondersteunende, manier mee om gaan.
Het proces van leren aandacht geven aan wat er nu is gaat niet vanzelf. Het kost in het begin tijd, aandacht en energie. Maar hoe vaker je oefent, hoe meer je de momenten proeft en ervaart waar je wel met onverdeelde aandacht bij bent.